[Truyện] - Dầu Khí Diễn Nghĩa - Hồi thứ 9 : Thiếu mất một ít, bổ xung sau.

Để công việc được tiến hành nhanh, Điền cấp thêm cho mỗi người 30 quân một ngày, vì thế mọi người làm việc không kể ngày đếm. Mới đầu mùa dưa lê mà tấm địa đồ đã xong quá nửa, Điền lại sai Giang Thịnh xem thiên văn chọn ngày lành tháng tốt để kéo đại quân đi, nhưng tướng sĩ của Điền còn xôn xao bàn tán. Có kẻ không muốn đi vì Xuân Thủy đang vào mùa lắm tôm nhiều cá. Có kẻ sợ ra Hải phòng vì không thạo việc buôn bán, kẻ quên phận mình vì vui bầy lợn nái, kẻ tham cuốc đất vì tham bụi sắn dây. Vì thế mấy tháng liền Nguyễn Điền vẫn còn phân vân chưa quyết. Quan tư vấn Vũ Tiến Hải bàn với Điền rằng: “ Tôi nghe nói quan đầu tỉnh Hải Phòng tính tình ngang bướng khó bề thu phục được. Chi bằng ta hãy sai Cường Binh ở Quán Toan ồ ạt kéo quân về, lại sai Giang Thịnh có vợ con ở Hải Phòng đứng ra làm nội ứng thì mọi việc mới mong thành”. Điền khen là phải bèn sai sĩ tốt, ngựa khỏe đi đêm ngày phải mang lệnh tiễn tới Cường Binh, hẹn ngày ấy, tháng ấy phải mang quân xuống chiếm Hải Phòng.
Lại nói về Cường Binh vốn sinh hạ trên đất Xuân Trường cách thành Nam không đầy mười dặm. Khi xưa Binh đã từng một mình bơi mảng chuối dọc sông Nhị Hà trong mùa con nước để xem địa hình, vì thế được gọi là thủy sư đô đốc Nguyễn Cường BInh. Sau Binh lại làm tới chức chánh văn phòng cai quản một vùng thị xã Hải Dương, trong tay có mấy nữ tỳ hầu hạ. Binh vốn có tài lấy vợ trẻ hơn người, lại thích vẽ địa đồ, suốt ngày lấy việc cạo chì tẩy xóa làm vui, ngặt vì tính tình ngang bướng nên sĩ tốt dưới quyền có kẻ đem lòng thù óan. Khi bực bội điều gì, Binh thường trợn mắt, nghiến răng, nắm chặt hai tay đấm mạnh xuống bàn, rồi ngửa mặt lên trời mà than rằng: “ thật là kinh khủng!”. Nhưng khi cao hứng lên, Binh đưa nét bút đi như rồng bay phượng múa, rồi hể hả nói với sĩ tốt rằng: “Trong tay sẵn có bút chì, nâng lên hạ xuống có gì khó khăn”. Có lần xem tấm địa đồ của Binh chỉ thấy đường xanh đỏ tím vàng nhì nhằng như mạng nhện, Hiếu đã mắng Bình rằng:

“ Chỉ vì có Nguyễn Cường Binh
Cho nên đứt gãy mới linh tinh thế này”.

Sĩ tốt cũng họa theo:

“Nếu tôi là Nguyễn Cường Binh
Đừng hòng tôi vẽ linh tinh thế này”.

Nay Binh nhận được lệnh của Điền thì trong lòng vô cùng lo sợ, vội tế ngựa về Xuân Thủy bẩm với Điền rằng: “Thần trộm nghĩ dân Hải Phòng quen việc ăn chơi, tiền tiêu như nước chảy, nay nếu đại vương bỏ đất Xuân Thủy lắm tôm nhiều cá mà đi, đời sống gặp khó khăn, sĩ tốt sinh lòng làm phản thì cái hại ấy thật khôn cùng”. Điền nghe xong giận lắm, bèn quát to: “ Lôi Cường Binh ra ngoài chém”. Đi giữa hai hàng gươm giáo sáng lòa, nét mặt vẫn tỉnh như không và còn ngửa mặt lên trời nói to những lời khảng khái:

“Cũng chỉ vì lo việc dân sinh
Ngờ đâu tai họa đến với mình
300 năm nữa ta đâu biết
Thiên hạ ai người khóc Cường Binh”.

Thấy Binh là người nghĩa khí, Điền mới lệnh tha cho, nhưng cũng cách chức chánh văn phòng, bắt về làm việc dưới trướng của tướng quân Trần Thụ.

Thế rồi chọn đúng ngày lành tháng tốt, Điền thân hành lên ngựa U óat kéo đại quân đi. Nhìn vị tuớng già mái đầu đã điểm suơng vẫn còn lận đạn việc quân, nhiều người trong vùng không sao cầm được nước mắt. Các cụ già không dám khóc to thành tiếng cho khỏi sai trong ngày ra quân. Thế rồi cơ nào đội nấy diễu đi trong tiếng trống tung trời, tinh kỳ rợp đất các thuyền chiến cũng nhằm cửa Ba Lạt mà rầm rộ lao đi. Nhưng vì đường sá xa xôi, ngựa xe lại ít, nên hầu hết vợ con các chiến binh phải bỏ lại ở vùng Xuân Thủy. Vì thế mới diễn ra cảnh kẻ ở người đi, vợ chồng ly tán, tiếng lơn kêu như con khóc vang rền cả một khúc sông
Người đời sau có thơ trách Điền rằng:

“ Hải Dương Xuân Thủy Lại Hải Phòng
Biết rồi có chuỷen nữa hay không
Sĩ tốt nhọc nhằn, dân khốn đốn
Cảnh ấy ai trông chẳng xót lòng”.

Điền kéo quân ra Hải Phòng đã hơn một tuần mà chưa tìm được nơi đóng quân hạ trại, bèn vội cử Đỗ Chí Hiếu làm quan thuyết khách, đứng ra thương lượng với quan đầu tỉnh Hải Phòng.

Lại nói Chí Hiếu là người sinh hạ ở đất Thái Bình, nhưng đã nhiều năm trấn thủ vùng Quán Toan, Chùa Vẽ, Hiếu vón mình cao tám thước, dáng người đường bệ phi thuờng, khiến cho nhiều người lầm tưởng là khách ngoại bang. Khi xưa Hiếu đã từng nhiều phen bôn ba hải ngoại, lại có tài uốn ba tấc lưỡi nói được thứ tiếng xì xồ chẳng khác gì các đạo sĩ người NGa. Sau vài ba lần thương nghị, cảm vì tài thuyết khách nên quan đầu tỉnh Hải Phòng đã đồng ý cho Điền mượn một nửa tòa lâu đài ở đát Lạch Tay làm nơi đóng quân hạ trại. Tòa lâu đài này có lớp rào cây mọc um tùm, gió thổi không qua, người đời sau quan gọi đây là trường Tô Hiệu.

Nhưng quả như Cường BInh nói, sau khi ở Hải Phòng đã được nửa năm, các tướng còn hoang mang giao động, có kẻ xót vợ thương con còn bơ vơ ở miền Xuân Thủy, có kẻ lo không biết bày lơn nái bây giờ sống chết ra sao. Tướng Nguyễn Cường BInh đã mấy phen phải về mua cá khô ở miền Xuân Thủy đem ra tiếp tế. Tướng Sách Trọng muốn bỏ Điền để về với Đắc Hoài ở mạn Hưng Yên, đến quan ngự sử như Phạm Tú cũng muốn bỏ Điền về với Nguyễn Ngọc Trâm ở miền Cổ Nhuế. Các tin ấy đến tai Điền khiến cho Điền buồn rầu lo lắng, khí huyết không được lưu thông lâu ngày sinh thành căn bệnh. Giữa lúc ấy lại có trát của quan đầu tỉnh đòi trả lại tòa lâu đài, khiến Điền càng không biết xoay sở ra sao. Nhưng trát đòi gấp quá Điền đành kéo đại quân đi. Các tướng mạnh ai nấy chạy, cướp đường tháo thân. Tướng Văn Vượng kéo đám tay chân giỏi nghề vô tuyến về chiếm khách sạn Cầu Rào. Tướng Giáp kéo đám tàn quân chạy về Quán Toan- Chùa Vẽ. Còn Nguyễn Điền thân hành dẫn đại quân cùng đám tay chân thân cận chạy về vùng Vạn Mỹ-Cầu Tre, trên đường rút chạy người ngựa dồn đạp lên nhau thiệt hại rất nhiều. Trong đám lọan quân có một tướng ngửa mặt lên trời mà than rằng: “ Ta đây sinh ra làm tướng ở đời, dẫu rằng ngựa cưỡi dù che mà để cho muôn dân phải lầm than cơ cực thì sống cũng bằng thừa”. Đọan rút gươm tự vẫn. Thế mới thực là:

“Việc nước xưa nay có bại thành
Bạc tóc vì thương lũ dân lành
Rút kiếm toan về nơi cực lạc
Quên mình cho vẹn chút thanh danh”.

Chưa biết mệnh tướng ấy ra sao, xem hồi sau mới hiểu